e-Estonia: de Nederlandse overheid een decennium vooruit?
Geschreven door Tim Hartog op 26-06-2015

Zomaar een tip van een vriend in de Whats-app: “Je moet vanavond Tegenlicht: E-stonia, een land als start-up kijken. Dat gaat over de digitale overheid van Estland”. Mijn verwachtingen niet direct hoog gespannen, heb ik de tip ter harte genomen, waarna een nieuwe wereld voor me open ging. Sindsdien wil ik maar één ding: e-Resident worden. Gewoon omdat het kan!

Estland – door velen als 'underdog' van de EU beschouwd – is in hoog tempo op weg de eerste volwaardige e-samenleving te worden. Internettoegang wordt er inmiddels beschouwd als een mensenrecht en alle inwoners hebben gratis WiFi. Alles wat nieuw is op het gebied van de digitale samenleving wordt hier als eerste uitgeprobeerd en toegepast. Overheidsdiensten, onderwijs en gezondheidszorg zijn online, de overheidsuitgaven zijn transparant en je bent er eigenaar van je eigen data. Deelname is verplicht voor alle inwoners!

Maar ook buiten Estland is deelname mogelijk. Je kunt virtueel burger (ook wel: e-Resident) van Estland worden en deel uit maken van deze digitale samenleving. Voor mijzelf is deelname een vorm van interesse en fascinatie. Ik maak graag deel uit van de overheidsinnovaties die daar de komende jaren ongetwijfeld nog op stapel staan. Ook zakelijk heeft InnoviQ hiermee de kans inspirerende ideeën op te doen voor ons werk bij Nederlandse gemeenten, provincies en het rijk.  

Toch gaat het voor andere personen en organisaties veel verder dan dit. Deelname aan e-Estonia geeft namelijk niet alleen toegang tot de e-samenleving van Estland, maar is de eerste digitale poort naar Europa die opengaat. Alle digitale zaken die je in Estland doet, zijn rechtsgeldig in de gehele EU. Estland wordt hiermee een honingpot voor buiten-Europese bijen!

21 april 2015 stond het artikel ‘ICT maakt Nederland concurrerender’ in de Automatiseringsgids:

“Nederland scoort voor het derde jaar op rij een vierde positie op de ‘networked readiness index’ die het World Economic Forum (WEF) berekend heeft voor de 2015-versie van het Global Information Technology Report, dat vorige week verscheen. Deze index wordt bepaald aan de hand van de mate waarin economieën voorbereid zijn om ICT optimaal te benutten. De index bestaat uit vier hoofdindicatoren:

1). Business- en innovatieomgeving en het politiek en juridisch raamwerk om ICT te faciliteren;

2). ICT-infrastructuur, toegangskosten en aanwezigheid vaardigheden om ICT optimaal te benutten;

3). Het omarmen en gebruiken van ICT door de overheid, het bedrijfsleven en door burgers;

4). De economische en sociale impact van ICT.”

Specifiek ten aanzien van de rol van de overheid meldt het artikel: 

“Ook de overheid zou beter met ICT om moeten gaan. Op het gebruik van ICT door de overheid staat Nederland op de dertiende positie. Op de hoeveelheid en kwaliteit van online diensten neemt de Nederlandse overheid een achtste positie in. Zorgwekkender nog is dat Nederland relatief ook achterblijft op indicatoren als het belang van ICT in de visie van de overheid (33e positie) en het bevorderen door de overheid van het gebruik van haar ICT-diensten (23e positie). Op de politieke context en regelgeving met betrekking tot de verspreiding van ICT en het ontwikkelen van bedrijfsactiviteiten neemt Nederland de zevende positie in.” 

We hebben dus wat van Estland te leren. Gek genoeg wordt Estland in het artikel nergens genoemd; de 'underdog' wederom bevestigend…

Ik heb me inmiddels aangemeld op de website van e-Estonia om de berichtgeving rondom e-Estonia te volgen maar zou graag actiever willen ondersteunen. Dan kan door zelf e-Resident te worden. Sinds mei dit jaar kan aanmelden bij veel ambassades van Estland (ook die in Den Haag) maar natuurlijk ook online. Eén groot nadeel: je moet je kaart ophalen in Estland. Zeer begrijpelijk gezien het e-residentschap een volwaardig virtueel identificatiemiddel in de EU is. In de digitale wereld echter wel een contradictie. Toch overweeg ik sterk van het nadeel een voordeel te maken en een vakantie naar Estland te gaan plannen. Gewoon omdat het kan!