Digitaliseren is vooral een kwestie van willen
Geschreven door William van Grieken op 28-07-2017

Soms stuit ik op artikelen waarbij ik getriggerd wordt door een mooie kop. Het volgende bericht van enkele weken terug is er zo eentje. Het zal alles te maken hebben met mijn voorliefde voor het digitaliseringsvak. De strekking van het bericht is dat gemeenten het lastig vinden om te digitaliseren en innoveren. Het gaat ze niet snel genoeg en de geboden dienstverlening is ondanks allerlei digitale loketten behoorlijk ouderwets.

Zodra ik de ‘kop’ voorbij ben, vallen mij een paar dingen op. Wellicht de minst relevante,  zo op het eerste oog, is de zeer matige respons onder de respondenten. In totaal hebben 12 gemeentesecretarissen de moeite genomen deel te nemen. Niet bepaald representatief zoals in de comments bij het artikel door meerdere lezers aangegeven.

In algemene zin worden er redenen genoemd die herkenbaar zijn en in bepaalde gevallen ook hout snijden als ik kijk naar de eigen praktijk. Het zoeken naar samenwerking op dit soort grote vraagstukken blijkt iedere keer weer lastig te zijn. Het ontbreekt niet zozeer aan allerlei goede intenties en initiatieven.  Goed samenwerken in al haar facetten, is en blijft een kunst! Aan het einde van de rit is iedere gemeente weer bezig zijn eigen wiel uit te vinden.

En ja de digitale vaardigheid van de gemiddelde ambtenaar is echt wel een ding. Dit staat los van het feit dat gemeenten steeds meer vergrijzen. Het is zeker niet gezegd dat de jonge ambtenaar op voorhand digitaal vaardiger is. Het heeft vooral te maken met interesse en het opwekken ervan. De bereidheid om hierin echt te investeren is m.i. laag.Waar ik vooral bij stil wil staan, zijn de hoofdoorzaken die worden genoemd in het artikel. Verouderde wetgeving en het gebrek aan geld.

Wetgeving
De gemeentesecretarissen noemen tegenover Binnenlands Bestuur dat ouderwetse wetgeving er bovenuit steekt als factor voor traag digitaliseren. De steeds strengere privacywetgeving speelt daarin een prominente rol.  Dit zorgt enerzijds voor veel discussies met verlies aan tijd en energie. Anderzijds verlamt het gemeenten in daadkracht en maken van keuzes. Dit geldt wat mij betreft ook op het toepassen van de archiefwet. Detail maar strengere privacy wetgeving wordt in het artikel wellicht ervaren als ouderwets maar is dat allerminst. Zie de Europese aandacht die het onderwerp krijgt met de invoering van algemene verordening gegevensbescherming (AVG) per 25 mei 2018.

Geld
De budgetten voor digitalisering blijken niet altijd toereikend te zijn voor goede resultaten. Daarbij wordt gesteld dat langlopende contracten met (software)leveranciers gemeenten beperken in het creëren  van nieuwe mogelijkheden. Ik heb daarbij een simpel devies. Zoek een (software)partner waarmee je de gewenste innovatie samen kunt verkennen en realiseren. Neem dit nadrukkelijk mee in de selectiecriteria. Ook dat is een vorm van samenwerken. 

Met het argument geld heb ik persoonlijk veel moeite.  Als je iets wilt in het leven en ergens echt in gelooft, dan ga je het regelen (inclusief het benodigde geld). Daar wringt wat mij betreft ook de schoen en verklaart mogelijk de matige respons binnen gemeenteland om bij te dragen aan het artikel. Ofwel heeft de gemiddelde gemeentesecretaris echt de overtuiging dat innovatie en digitalisering zijn of haar gemeente verder brengt en dat daar inderdaad de nodige (financiële) offers voor gebracht moeten worden? Of ontbreekt het misschien aan voldoende affiniteit met en kennis over digitalisering in wat het kan opleveren (of besparen).

Een eerlijk antwoord? Laat ik me voorzichtig uitdrukken. Ik ben nog niet overtuigd….